Nieuwus.nl

Nederlands Dagblad, 9 mei 2011

Waar blijft de unie van alle christenen?

De ChristenUnie wil graag meer rooms-katholieke stemmers. Maar dan is het aantreden van Arie Slob als nieuwe politiek leider misschien een goed moment om de discussie aan te gaan over de grondslag. Waarom niet de geloofsbelijdenis van Nicea in plaats van de Heidelbergse Catechismus?

De ChristenUnie vist, vooral in electorale tijden, graag in de vijver van het katholieke bevolking. Keer op keer blijkt dat veel katholieken zich erg aangetrokken voelen tot het sociaal-conservatieve gedachtegoed van deze partij. De partij heeft voor hen aantrekkelijke standpunten rond ethische kwesties als abortus en euthanasie, zorg voor de zwakkeren in de samenleving en de openlijke belijdenis van een duidelijk christelijke inspiratie. Veel katholieken voelen zich niet meer vertegenwoordigd door het CDA. Toch is de stap om op de ChristenUnie te stemmen, laat staan lid te worden, voor velen van hen nog een stap te ver. En dat is jammer voor de christelijk geïnspireerde politiek van Nederland.

De reden voor deze katholieke huiver is de grondslag van de CU. Daarin staat onder andere: "Zij fundeert haar politieke overtuiging op de Bijbel, het geïnspireerde en gezaghebbende Woord van God, die door de Drie Formulieren van Eenheid wordt nagesproken en die ook voor het staatkundig leven wijsheid bevat."

Daar staat niets in wat een katholiek tegen zou staan, juist het tegenovergestelde is het geval, met uitzondering van de genoemde Drie Formulieren van Enigheid, waarvan de Heidelbergse Catechismus er één is. In vraag 80 van de Catechismus staat: "Wat onderscheid is er tussen het Avondmaal des Heren en de Paapse Mis?" En het antwoord: "De Mis is in de grond anders niet, dan een verloochening der enige offerande en des lijdens van Jezus Christus, en een vervloekte afgoderij."

Dit lijkt een detail. Waarom zou één zinsnede uit één van de Drie Formulieren nu een onoverkomelijk probleem vormen voor katholieken die zich aan willen sluiten? Aan de ene kant inderdaad hoeft dat zeker niet, mede getuige het feit dat veel katholieken al daadwerkelijk op de ChristenUnie stemmen. Maar aan de andere kant: het staat er nog steeds. En als de partij ernst wil maken met haar groeiende inzet om ook katholieken electoraal aan zich te binden (bijvoorbeeld door het instellen van speciale werkgroepen), dan moet zij hiermee aan de slag. Bovendien haalt een discussie over de Drie Formulieren in de grondslag het gevoel bij veel katholieken weg dat de ChristenUnie zich alleen in tijden van verkiezingen zich in hen interesseert. Katholieken zijn wel christenen, maar geen stemvee.

Rouvoet zelf zei enige jaren terug in Katholiek Nieuwsblad: "De belijdenisgeschriften hebben voor onspolitieke relevantie, maar wie lid wordt van de ChristenUnie hoeft niet de Drie Formulieren van Enigheid te onderschrijven. Je onderschrijft alleen de grondslag dat wij elkaar kunnen vinden op het betrouwbare Woord van God zelf. Punt!" Dat klopt nog niet, aangezien nieuwe leden de Uniefundering en Unieverklaring moeten onderschrijven - mét verwijzingen naar de Drie Formulieren.

Wij stellen voor, juist op dit moment dat Arie Slob Andre Rouvoet opvolgt als fractievoorzitter en politiek leider van de ChristenUnie, om de discussie over de grondslag van de partij fundamenteel, transparant en onvoorwaardelijk in te zetten. Om deze discussie van het nodige kruit te voorzien stellen wij voor om in de grondslag naast de Bijbel (uiteraard!) niet naar de Drie Formulieren te verwijzen, maar naar de geloofsbelijdenis van de concilies van Nicea (325) en Constantinopel (381). Dit Credo is panchristelijk, dat wil zeggen dat haar geloofsleer door bijna alle christenen wereldwijd tot op de dag van vandaag wordt aanvaard. Zo belijdt dit Credo het oecumenische theologische standpunt dat Jezus Christus zowel volledig mens als volledig God is, en dat de Ene God vereerd wordt in de drie goddelijke personen van Vader, Zoon en Geest. "God uit God, Licht uit Licht, ware God uit de ware God, geboren niet geschapen, een in wezen met de Vader door wie alles geschapen is. Omwille van ons mensen en omwille van ons heil is Hij neergedaald uit de hemel en vlees geworden door de Heilige Geest uit de maagd Maria en is mens geworden." Deze geloofsbelijdenis is nog altijd het hart van elke christelijke geloofsgemeenschap.

Geen enkele katholiek zal bezwaar hebben tegen de combinatie tussen de Bijbel en de geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel als grondslag van de partij. Wij denken dat zeer veel protestanten zich theologisch ook in deze combinatie zullen kunnen vinden.

Laat de ChristenUnie de daad bij het woord voegen en de naam waarmaken. Niet alleen uit electoraal belang, maar om een sterk en geloofwaardig christelijk geluid in de Nederlandse politiek.

Frank G. Bosman, Anton ten Klooster en Eric van den Berg - cultuurtheoloog Universiteit van Tilburg resp. priester van aartsbisdom Utrecht en auteur 'Kerk en Internet'